วิธีดู “ฉี่” สัญญาณอันตราย “โรคไต”

[zixsafar]

ไม่ใช่เรื่องแปลกที่ในวันหนึ่ง ร่างกายของพวกเราๆต้องพบเจอกับอาการเจ็บเจ็บป่วย ซึ่งขั้นต่ำก็โชคดีที่หลายๆอาการมักมีสัญญาณเตือนที่ค่อนข้างชัดเจน เพื่อแจ้งให้เรารีบรักษาหรือดูแลตัวเองโดยด่วน

แต่ว่าก็ไม่ใช่ทุกโรคหรืออาการป่วย ที่จะส่งสัญญาณได้แน่ชัดแล้วก็ทันท่วงทีต่อการดูแลรักษา โดยเฉพาะหนึ่งในอาการพื้นที่การแพทย์ชูให้เป็น "คนร้ายเงียบ" อย่าง "โรคไต" ทั้ง 2 จำพวกอาการที่พบได้ทั่วไปสุด คือ "ไตวายรุนแรง" และก็ "ไตวายเรื้อรัง" ที่กว่าคนป่วยจะรู้สึกตัว ประสิทธิภาพของไตก็บางทีอาจถดถอยไปๆมาๆกกว่า 70% กระทั่งมีผลกระทบต่อสถาพทางร่างกายอย่างปรับปรุงแก้ไขคืนมามิได้

ด้วยความเป็นอวัยวะสำคัญที่แบกรับหน้าที่กรองของเสียออกจากร่างกาย ทำให้เมื่อไตเกิดปัญหา สมรรถนะสำหรับในการจัดแจงกับของเสียก็เลยจะลดลง โดยที่เห็นชัดที่สุดอาจจะไม่พ้นของเหลวที่ถูกขับออกมา อย่าง "ฉี่" ไม่ว่าจะปริมาณที่ลดน้อยลง หรือสีที่ผิดปกติ แต่ในอีกมุมหนึ่ง การเปลี่ยนแปลงของเยี่ยวนี้ ก็นับเป็นจุดสังเกตบ่งบอกอาการโรคไตได้ดีที่สุดด้วยเหมือนกัน

วิธีพินิจ "ฉี่" สัญญาณอันตราย "โรคไต"
โรคไตวายกระทันหัน
จำนวนปัสสาวะที่น้อยหรือมีสีไม่ดีเหมือนปกติ มีสีน้ำล้างเนื้อ มักตรวจพบพร้อมด้วยค่าความดันโลหิตที่สูงแตกต่างจากปกติ
ปัสสาวะที่น้อยมาก แต่ไม่มีความไม่ดีเหมือนปกติ เว้นเสียแต่หากตรวจเจอเม็ดเลือดแดงและโปรตีนไข่ขาวปนออกมาด้วย
ผู้เจ็บป่วยอาจจะเป็นไปได้ว่าจะมีอาการร่วมคืออ่อนแรงง่าย รู้สึกหวิวๆหัวใจเต้นผิดจังหวะ เหน็ดเหนื่อย ไม่อยากกินอาหาร อ้วกอ้วก มีลักษณะอาการบวมน้ำหรือขาดน้ำ-อย่างใดอย่างหนึ่ง มักมีต้นเหตุมาจากการเกิดภาวะช็อกจากการเสียน้ำหรือเลือดปริมาณมาก มีการติดเชื้อในกระแสเลือดอย่างรุนแรง ได้รับสารพิษหรือผลข้างเคียงจากยา กระทั่งทำให้ไตสูญเสียการทำงานอย่างเร็ว ภายในช่วงเวลาเป็นชั่วโมง เป็นวัน หรือเป็นสัปดาห์

โรคไตวายเรื้อรัง
ที่มาของโรคเกิดขึ้นได้เพราะมีสาเหตุเนื่องมาจากภาวะแทรกซ้อนของโรคอื่นๆยกตัวอย่างเช่น โรคไตที่เกิดจากโรคเบาหวาน ภาวะความดันโลหิตสูง หรือเกาต์ ความน่าขนลุกของโรคนี้คืออาการที่ไม่แสดงความไม่ดีเหมือนปกติตราบจนกระทั่งรูปแบบการทำงานของไตจะต่ำลงเหลือจำนวนร้อยละ 25 หรือ 1 ใน 4 ของคนปกติ คนไข้ก็เลยเริ่มมีอาการเพลีย เหนื่อยหอบ ไม่อยากกินอาหาร คลื่นไส้อ้วก ตัวบวม กดยุบ คันตามตัว ซึ่งถ้าเกิดการทำงานของไตลดน้อยลงเหลือต่ำยิ่งกว่าจำนวนร้อยละ 10 คนป่วยจะมีอาการพวกนี้แสดงออกมาเด่นชัดทุกราย พร้อมๆกับเนื้อไตที่ถูกทำลายไปทีละน้อยๆตรงเวลานานแรมเดือน นานแรมปี

อาการที่พินิจได้จากปัสสาวะ
นายแพทย์น๊อต เตชะวัฒนวรรณา แพทย์ผู้ชำนาญการด้านอายุรศาสตร์โรคไต โรงหมอพระรามเก้า ให้ข้อมูลว่า

ผู้เจ็บป่วยที่มีไตวายระยะเริ่มแรก ในยามค่ำคืนจะเยี่ยวบ่อยมากรวมทั้งมีสีจาง
จนกระทั่งที่สุดเมื่อการทำงานของไตเสื่อมลงหรือไตวาย ผู้เจ็บป่วยจะมีเยี่ยวออกน้อยมาก
ถ้าเกิดหลักการทำงานของไตลดเหลือเพียงแต่ร้อยละ 25 คนป่วยจะมีลักษณะอาการด้านนอกให้เห็นเป็น ผิวหนังซีด แห้งคัน มีจ้ำเลือดเกิดขึ้นง่าย เป็นแผลหายช้า หรืออาจมีผิวหนังเป็นสะเก็ดคล้ำกว่าธรรมดา บางรายบางทีอาจซูบผอมเพราะน้ำหนักที่น้อยลง ในทางตรงกันข้ามโรคไตบางจำพวกอาจจะทำให้คนป่วยตัวบวม-ขาบวม ร่วมกับมีน้ำหนักที่มากขึ้น

ความเสื่อมโทรมที่เกิดกับคนเจ็บไตวายจะมีขึ้นทั่วร่างกาย ไม่ว่าจะระบบทางเดินอาหาร ระบบกระดูกที่ไตสูญเสียหน้าที่สังเคราะห์วิตามินดี มีผลให้แคลเซียมในเลือดต่ำ เกิดภาวะกระดูกพรุน แตกหักง่าย ภูมิคุ้มกันโรคที่ลดลดน้อยลง เป็นต้นเหตุให้ติดเชื้อได้ง่าย อีกทั้งอาการบวมจากโรคไตยังมีผลให้ระบบหัวใจปฏิบัติงานไม่ไหว กำเนิดอาการเมื่อยล้าง่าย หายใจลำบาก ภาวะความดันโลหิตสูง หรือฮอร์โมนดำเนินการไม่ดีเหมือนปกติหลายด้าน กระทั่งส่งผลถึงการสร้างฮอร์โมนไปกระตุ้นไขกระดูกให้สร้างเม็ดเลือดแดงได้ลดลง ทำให้โลหิตจาง การทำงานของเกล็ดเลือดผิดปกติ เป็นสาเหตุให้มีเลือดไหลง่าย เลือดไหลไม่หยุด และมีจ้ำเลือดขึ้นตามตัวได้ง่าย

โรคไตวายยังส่งผลต่อระบบประสาท สมอง รวมทั้งกล้ามเนื้อ ที่จะกำเนิดอาการปลายประสาทเสื่อมกับคนเจ็บ ทำให้มือเท้าชา กล้ามกระตุก เหน็ดเหนื่อย เป็นตะคริว และก็ยังส่งผลให้ขาดสมาธิ ไม่สามารถคิดและก็จดจำได้เหมือนเคย ซึ่งถ้าหากไม่ได้รับการดูแลและรักษาอย่างทันเวลา คนป่วยก็อาจมีอาการชักสลบ ...หรือจนกระทั่งขั้นเสียชีวิต ไม่ได้มีความแตกต่างจากการมี "คนร้ายเงียบ" อยู่ในร่างกาย

นอกเหนือจากการพิจารณาความไม่ปกติจากฉี่แล้ว การวินิจฉัยโรคไตในปัจจุบันยังมีการปรับปรุง กระทั่งตรวจดูได้ละเอียด รู้ได้เร็ว รวมทั้งช่วยทำให้การดูแลและรักษาเกิดขึ้นอย่างทันเวลา เริ่มที่

กรรมวิธีตรวจปัสสาวะ ถ้าหากเยี่ยวจะมีโปรตีนไข่ขาวแล้วก็เม็ดเลือดแดงปะปนมา เป็นการแสดงถึงสภาวะที่เปลี่ยนไปจากปกติของไต
วิธีการตรวจเลือด ซึ่งถ้าหากไตมีภาวะไม่ดีเหมือนปกติ จะพบจำนวนของไนโตรเจน กรดยูริก (Blood Nitrogen Urea: BUN) แล้วก็ครีเอว่ากล่าวนิน (Creatinine: Cr) ที่เป็นของเสียจากกล้ามเนื้อ ตกค้างในเลือดสูงขึ้นมากยิ่งกว่าธรรมดา แล้วก็เลยนำเลือดที่ได้มาใช้ในลัษณะของการประเมินคุณค่าการทำงานของไต (Glomerular Filtration Rate: GFR) ต่อไป
แนวทางการตรวจอัลตราซาวด์ (Ultrasound) และการเอกซเรย์ด้วยคอมพิวเตอร์ (CT Scan) ร่วมกับการตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการ ซึ่งจะทราบได้โดยทันทีถ้าเกิดกำเนิดความไม่ปกติขึ้นที่ไต หรือระบบทางเท้าปัสสาวะ
โรคไตแต่ละจำพวกย่อมมีลักษณะ รวมทั้งอาการบ่งบอกที่แตกต่างกันออกไป แต่กับโรคอย่างไตวายเรื้อรังนั้น ลักษณะของการมีอาการจะอยู่ในกลุ่มที่หลบซ่อนเร้น เบาๆกำเริบเสิบสานโดยไม่แสดงอาการ ครั้งคราวแฝงมากับโรคอื่น บางเวลาตรวจเจอได้โดยบังเอิญ วิธีการที่จะรู้เท่าทันถึงตัวโรคได้ มีเพียงแค่การหมั่นพิจารณาอาการ แล้วก็พบแพทย์ตรวจร่างกายเสมอๆทุกปี เพื่อเป็นการป้องกันและไม่ให้โรคร้ายนี้กัดรับประทานเนื้อไต ...จนกระทั่งสายเกินจะแก้

อ่านบทความอื่น 

• https://healthyfoods.in.th
  
• https://athletic.in.th
  
• https://vigorous.in.th
  
• https://aglow.in.th
  
• https://radiant.in.th